Inleiding
In de periode april t/m juni 2018 heeft een werkgroep van gemeenteleden onder begeleiding van een interim-predikant een advies-toekomstvisie ontwikkeld. Deze toekomstvisie is op 25 juni 2018 door de kerkenraad besproken en met een paar kleine wijzigingen voorlopig vastgesteld. Op 3 september 2018 wordt de gemeente nogmaals gekend en gehoord over deze toekomstvisie.
Deze toekomstvisie is geschreven in aanvulling op het najaar 2017 vastgestelde beleidsplan. Het beleidsplan ziet op de kortere termijn: 2017-2020. De toekomstvisie richt zich op de middellange termijn: 2025. Waar willen we 2025 als rechtzinnige gemeente van Christus binnen de Protestantse Kerk in Nederland staan. En wat denken we nodig te hebben om dat met Gods hulp te bereiken.
Deze toekomstvisie Bethelkerk Enschede (2025) is niet in beton gegoten. De hierin voorgestelde stappen en ideeën zullen onderzocht worden op haalbaarheid. Blijkt onderweg dat een stap of idee geen adequate bouwsteen is om de in de visie en missie beoogde doelstellingen te halen, dan zal een en ander worden bijgesteld. Het gaat erom dat de Bethelkerk ook in 2025 een vitale gemeente is, bestaande uit leden die met oog voor deze tijd en wereld, rechtzinnig willen geloven.
Visie en missie van de gemeente
Visie
Wij zijn een rechtzinnige gemeente die:
- a) de Bijbel als Gods Woord ziet;
- b) het reddende werk van Jezus Christus en
- c) het vernieuwende werk van de Heilige Geest centraal stelt.
Van daaruit geven wij invulling aan zowel ons gemeente-zijn als het dagelijks leven van de gemeenteleden.
Wij willen dat concreet maken door gehoor te geven aan Jezus’ opdracht om God lief te hebben boven alles en de naaste als onszelf.
Daartoe vinden wij het belangrijk dat er in de Bethelgemeente een aansprekende, heldere, leerzame boodschap met een koppeling naar het dagelijks leven wordt gebracht, een verkondiging die inspireert en die stimuleert om het geloof handen en voeten te geven.
Missie
Wij zien het als onze opdracht om een ieder, jong en oud, een veilige omgeving te bieden voor persoonlijke en gemeenschappelijke geloofsontwikkeling, waarbij we van elkaar leren.
Wij willen als Bethelgemeente een thuis zijn voor mensen met verschillende achtergronden.
Zo streven we ernaar om rekening te houden met elkaars behoeften en om, daar waar nodig, elkaar de helpende hand of een luisterend oor te bieden, zodat we vreugde en verdriet met elkaar kunnen delen.
Omdat we gehoor willen geven aan de opdracht van Jezus om het Evangelie uit te dragen, willen wij het Evangelie ook aan mensen om ons heen aanreiken en hen uitnodigen om de blijdschap van het geloof met ons te gaan delen.
En in dit alles loven en prijzen wij samen God vanuit dankbaarheid voor alles wat Hij ons geeft in Jezus Zijn Zoon en door Zijn Heilige Geest.
Waar staan we?
Ons gemeente-zijn en onze missie willen we vorm geven in onze snel veranderende maatschappij. Zo zien we, wat het eerste betreft, dat de samenleving steeds complexer wordt en dat de zorgstaat afbrokkelt. De samenleving vergrijst en eenzaamheid neemt toe. Tegelijk neemt het gemak en de snelheid van onderlinge communicatie een enorme vlucht. Ook wordt onze samenleving cultureel steeds kleurrijker en komen we steeds vaker in aanraking met verschillende invullingen van het christelijk geloof. Dit laatste zal waarschijnlijk in de toekomst niet minder worden, mede door de komst van migranten en vluchtelingen vanwege honger en droogte door klimaatveranderingen en geweld in de wereld. Van deze culturele verscheidenheid is in onze gemeente nog weinig zichtbaar.
De huidige maatschappij vergt van mensen dat ze voor zichzelf opkomen. De druk die dit op velen legt is hoog en doet de inzet voor vrijwilligerswerk maatschappijbreed afnemen. Dit is ook voelbaar in de kerkelijke gemeente. Tevens drijven maatschappelijke normen en waarden steeds verder af van de christelijke normen en waarden en vormen we als christenen inmiddels een minderheid. Dit bevordert het verlangen naar een duidelijke eigen gemeenschappelijke christelijke identiteit, die tegelijk wel ruimte laat voor onderlinge verschillen in vormgeving van het geloof. De minderheidspositie van christenen kan op den duur ook financiële gevolgen hebben.
Bij dit alles valt op dit moment binnen de Bethelgemeente op, dat we veel jonge gezinnen en jongeren weinig of niet zien in de kerkdiensten en deels ook bij de door-de-weekse activiteiten missen. Verder is er soms sprake van een voelbaar verschil op basis van opleiding en interesses onder jongvolwassenen tijdens activiteiten die voor hen georganiseerd worden. Ook gemeenteleden die het financieel minder breed hebben voelen zich niet altijd begrepen door de overige leden die veelal tot de middenklasse behoren. Hoewel de gemeente door velen als warm en hartelijk wordt omschreven zijn er ook gemeenteleden die zich daarin niet opgenomen voelen.
Verder is er in de gemeente de afgelopen jaren een sterke afhankelijkheid van de predikant gegroeid. Het is goed om, vanuit dit gegeven, nu te streven naar een meer zelfstandige gemeente, waarin de eigen gemeenteleden verantwoordelijkheid dragen en initiatieven nemen, zodat we met alle gemeenteleden samen de gemeente vormen én vormgeven.
Waar willen we naartoe?
Vanuit onze visie en missie werken we deze vraag hieronder verder uit.
Wij zijn een gemeente die de Bijbel als Gods Woord ziet en van daaruit invulling geeft aan zowel haar gemeente-zijn als het dagelijks leven van de gemeenteleden. Wij willen dat concreet maken door gehoor te geven aan Jezus’ opdracht om God lief te hebben boven alles en de naaste als onszelf. Dit is niet eenvoudig met de grote verscheidenheid aan mensen binnen onze gemeente. Daarom is het allereerst belangrijk dat we onze gezamenlijke identiteit ontdekken. Vanuit die gezamenlijke identiteit kan ruimte en waardering groeien voor verscheidenheid en diversiteit.
In de praktijk kunnen verschillen van inzicht ontstaan over complexe maatschappelijke vraagstukken die raken aan Bijbelse normen en waarden. Het is belangrijk dat we elkaar daarin horen, ruimte bieden en respecteren. Tegelijkertijd vraagt het een proactief en duidelijk verwoord beleid over zaken die raken aan kerk-zijn om te voorkomen dat discussies over gevoelige vraagstukken over de ruggen van mensen worden gevoerd, mochten ze ooit aan de orde komen. Daartoe vinden wij het belangrijk dat er in de Bethelgemeente een aansprekende, heldere, leerzame boodschap met een koppeling naar het dagelijks leven wordt gebracht, een verkondiging die inspireert en die stimuleert om het geloof handen en voeten te geven. Deze boodschap wordt o.a. vormgegeven in de wekelijkse kerkdienst, kringwerk en het geloofsonderwijs.
Wij zien het als onze opdracht om een ieder, jong en oud, een veilige omgeving te bieden voor persoonlijke en gemeenschappelijke geloofsontwikkeling, waarbij we van elkaar leren. Dit ontstaat door onderlinge geloofsgesprekken, ook dwars door leeftijdsgroepen heen, waarin er ruimte is voor bemoediging en twijfel, vragen en ervaring en discussie over maatschappelijke vraagstukken.
Wij willen als Bethelgemeente een thuis zijn voor mensen met verschillende achtergronden. Ieder ervaart een ’thuis’ op eigen wijze, afhankelijk van eigen behoeften en eigen achtergrond. Wij willen aan een ieder die veiligheid bieden als een ‘ankerpunt’ in het dagelijks (geestelijk) leven.
Daarin verdienen een aantal groepen op dit moment extra aandacht.
- De jongeren: zij willen geen extra aandacht in de vorm van speciaal voor hen georganiseerde jeugddiensten, maar willen graag aansluiting ervaren bij alle bestaande diensten en activiteiten.
- Mensen die vereenzamen.
- Buurtbewoners: deze mensen meer betrekken bij onze gemeente.
- Migranten en vluchtelingen: ons voorbereiden op hun komst, zodat er aansluiting mogelijk is.
Zo streven we ernaar om rekening te houden met elkaars behoeften en om, daar waar nodig, elkaar de helpende hand of een luisterend oor te bieden, zodat we vreugde en verdriet met elkaar kunnen delen. Het naast elkaar staan, meeleven en zorg verlenen is een verantwoordelijkheid van de hele gemeente en niet alleen van de predikant, kerkenraad en HVD. Anders wordt een kleine groep mensen te zwaar belast, wat ten koste gaat van hun andere taken en uiteindelijk hun bevlogenheid. Daartoe is er een verschuiving van verwachtingen en taken nodig binnen onze gemeente. Omdat we gehoor willen geven aan de opdracht van Jezus om het Evangelie uit te dragen, willen wij het Evangelie ook aan mensen om ons heen aanreiken en hen uitnodigen om de blijdschap van het geloof met ons te gaan delen. Hiermee bedoelen wij het uitdragen van het geloof en het Evangelie in woord en daad. En in dit alles loven en prijzen wij samen God vanuit dankbaarheid voor alles wat Hij ons geeft. Dit geven we o.a. vorm in diensten, vieringen en activiteiten.
Wat denken we nodig te hebben om deze visie en missie te realiseren?
A – Organisatie compacte kerkenraad met werkgroepen:
Om naar dit alles toe te werken in het licht van de huidige tijd, waarin de mogelijkheid van mensen om vrijwilligerswerk op zich te nemen terugloopt, vinden wij het belangrijk om de organisatie van de Bethelgemeente te herzien en deze zo optimaal mogelijk in te richten. Op deze wijze kunnen mensen ook veel meer op een duidelijk afgebakende taak of op hun specifieke talenten worden ingezet, waardoor ze langer plezier in het werk houden.
Werk met een kleine kerkenraad als dagelijks bestuur, die aanstuurt en faciliteert.
- De predikant maakt deel uit van de kleine kerkenraad, maar niet als voorzitter.
- Uitvoerende taken worden gedaan door verschillende werkgroepen.
De kerkenraad delegeert ‘onder behoud van zijn uiteindelijke verantwoordelijkheid’ ook een aantal van zijn eigen taken en bevoegdheden aan verschillende werkgroepen. In een regeling wordt dit nauwkeurig beschreven en in ieder van die werkgroepen zit een lid van de kleine kerkenraad.
- Een frequente en interactieve communicatie met de gemeente is in dit concept belangrijk.
B – Toerusting:
Daartoe is het belangrijk dat er opleidings- en toerustingsmogelijkheden worden aangeboden aan de vrijwilligers en ook aan potentiële vrijwilligers.
Hieronder een paar ideeën over de vorm waarin dat kan:
● Meeloopdagen
● Debatteeravonden (sparren)
● Stages
● Externe opleiding
● Toerusting door predikant
C – Communicatie:
De nieuwe organisatie vraagt om een goede en heldere communicatie, waarbij gebruik gemaakt wordt van de moderne communicatiemiddelen. Dit betreft zowel communicatie binnen de gemeente als naar buiten. We maken hierbij onderscheid tussen de communicatiemiddelen zelf en de uit te wisselen informatie. In onze huidige tijd is het belangrijk te zorgen voor een dynamische informatie-uitwisseling, die wordt vormgegeven door moderne communicatiemiddelen: e-mail en sociale media. Een goed bruikbaar intern communicatiemiddel voor onze gemeente zou kunnen zijn Social Intranet.
De intern uit te wisselen informatie bestaat bijvoorbeeld uit:
● Stand van zaken in de kerkenraad.
● Stand van zaken in de werkgroepen.
● Informatie over activiteiten en evenementen.
● Vacatures.
● Lief en leed.
● Gebedsonderwerpen.
● Roosters.
De extern uit te wisselen informatie bestaat bijvoorbeeld uit:
● informatie over onze gemeente (op meerdere sociale netwerken)
● uitnodiging voor en informatie over evenementen
● foto’s
● Bijbelteksten of overdenkingen met de boodschap: “Heb je vragen? Stuur gerust een bericht.”
D – Kerkdienst:
De volgende voorstellen zijn aangedragen om de kerkdienst vorm te geven in lijn met onze visie en missie.
● Gebruik voor iedereen begrijpelijke taal – in woord en lied.
● Koppel het doen van de afkondigingen los van kerkenraadslid zijn. Hiervoor kan ook een gemeentelid ingezet worden, die dat goed kan. Welkom heten mag vrij verwoord worden, de afkondigingen behoren wel nauwkeurig voorgelezen te worden.
● Zet gevarieerde muziek voor samenzang en bijdragen in ter ondersteuning en versterking van de dienst. (meerdere bundels en verschillende genres)
● Verwerk regelmatig door jongeren aangedragen onderwerpen in de preek.
● Geef af en toe ruimte voor het aandragen van gebedspunten tíjdens de dienst, zoals we al gewend zijn tijdens de bid- en dankstond.
● Geef meer mensen een rol in de dienst; bijvoorbeeld: Lectoren voor Bijbellezing.
● Leer af en toe nieuwe liederen aan met hulp van een voorzanger(es) of cantorij.
● Schenk aandacht aan een ruimere invulling van de Goede (stille) Week in de vorm van een liturgische Paascyclus met H.A. of ‘echte’ pesach maaltijd op Witte Donderdag en het lezen van het Lijdensevangelie omlijst door muziek op Goede Vrijdag.
● Laat de eigen predikant zoals gebruikelijk 3x per maand voorgaan, maar vul de ‘vrije’ zondagen in met ‘bijzondere’ predikanten of specifieke thema’s. Overweeg ook eventueel kanselruil in het licht van samenwerking met andere gemeenten uit Enschede.
Stel hiervoor een werkgroep Eredienst in.
E – Onderricht:
Christen-zijn in de huidige tijd is niet vanzelfsprekend meer en dat vraagt om speciale aandacht in het toerusten en onderwijzen van de gemeente. Zo valt te denken aan toerusting en onderwijs op het gebied van de volgende bestaande en nieuwe onderwerpen:
● Gods boodschap in de Bijbel en het leren zelf de Bijbel te bestuderen.
● Onze gemeenschappelijke geloofsbasis en de waarde van verscheidenheid in beleving daarbinnen.
● Vaardigheden om als christen staande te blijven in een complexe niet-christelijke maatschappij.
● De herkenning van spirituele stromingen, occulte praktijken en mogelijke gevaren daarvan.
● Het vormen van een eigen mening over maatschappelijke vraagstukken aan de hand van Bijbelse normen en waarden.
● Ontwikkeling van talenten die God ons gegeven heeft tot bruikbaarheid en waarde voor de hele gemeente.
Bij deze toerusting en dit onderwijs kan goed gebruik gemaakt worden van de hedendaagse techniek:
● Dagelijkse korte geestelijke onderwijzing/toerusting via bijvoorbeeld Instagram voor jongeren.
● Techniek als ondersteunend middel tijdens live onderwijs/toerusting (b.v. beamer in de dienst).
● Schriftelijke toerusting via het intranet met mogelijkheid tot reageren.
● Het streamen van de kerkdienst of de dienst op de website of het intranet zetten.
F – Gemeenschapsvorming:
Om samen een veilig “thuis” te vormen voor persoonlijke en gemeenschappelijke geloofsontwikkeling, is het belangrijk elkaar te leren vertrouwen en te waarderen. Met zoveel verschillende achtergronden en geloofsbelevingen in onze gemeente is dat niet een vanzelfsprekendheid. Dat dit wél kan, hebben we als zeer diverse werkgroep mogen ervaren: elkaar beter leren kennen, ook op geloofsgebied, geeft verbondenheid en onderlinge waardering. Om de onderlinge verbondenheid en waardering in onze gemeente verder te laten groeien zijn er een aantal praktische ideeën naar voren gebracht die hieronder staan vermeld:
● Het stimuleren van onderlinge gesprekken waarbij mensen nieuwe mensen ontmoeten en/of mensen elkaar dieper leren kennen.
We denken hierbij aan bijvoorbeeld:
○ Wisselend zitten bij het maandelijks koffiedrinken.
○ Mogelijkheid om élke week informeel na te kunnen praten na de dienst onder eventueel het genot van een kopje koffie/thee.
○ Gezamenlijke maaltijden organiseren.
○ Roulerend diner organiseren, waarbij we in kleine groepjes bij elkaar gaan eten.
○ In nieuw groepsverband activiteiten doen of organiseren (groepsdoorbrekend).
○ Gespreksavonden (spar-avonden) organiseren.
● Omdat er speciaal op het gebied van de invulling van de kerkdiensten veel verschillende wensen bestaan, verdient onderling begrip op dit gebied wellicht extra aandacht, door bijvoorbeeld.
○ enkele ‘cadeaudiensten’ te laten organiseren: geef een eensgezinde groep mensen de opdracht om een ‘cadeaudienst’ te organiseren voor een groep mensen met andere wensen ten aanzien van de kerkdienst, zonder dat ze daarbij hun eigen grenzen overschrijden. Daartoe zal goed luisteren naar de doelgroep voor wie de dienst bedoeld is, cruciaal zijn.
● Om jongeren bij het gemeente-zijn te betrekken, is het belangrijk om hen alle ruimte voor eigen initiatieven te geven binnen en buiten de kerkdiensten.
● Het aanbod van activiteiten dient de diversiteit in de gemeente zoveel mogelijk te weerspiegelen, daarbij erop lettend dat de omvang en frequentie van de activiteiten de vrijwilligerscapaciteit van onze gemeente niet overschrijdt. Het is goed om daarbij het volgende in het oog te houden:
○ Zorg en oog voor het welzijn van de organiserende vrijwilligers.
○ Activiteiten kunnen ook eenmalig georganiseerd worden.
○ Wanneer bestaande activiteiten niet goed meer functioneren, bespreek dan op tijd, samen met de vrijwilligers, hoe dat te veranderen of de mogelijkheid om ermee te stoppen
○ Beter één goed georganiseerde activiteit in de hand dan tien halve in de lucht.
● Als gemeenschap staan wij niet alleen. Het is daarom belangrijk om ook contacten te zoeken en te onderhouden met onze naaste mede-broeders en -zusters in onze stad Enschede, zodat we hen ook leren kennen en waarderen.
● Bij dit alles is het belangrijk om aanpassingen en/of veranderingen vóóraf goed uit te leggen aan de hele gemeente, zodat iedereen begrijpt wat er gebeurt, hoe het gebeurt en wat de betekenis of het doel ervan is.
G – Gemeentegroei:
Onder Gods zegen zal onze gemeente kunnen gaan groeien, waardoor er ook weer meer jonge gezinnen en jongeren zullen aansluiten. Als gemeente zouden we daartoe de volgende stappen kunnen nemen:
● Allereerst aanhoudend gebed om eenheid en zegen van God, tot groei van onze gemeente.
● In gesprek gaan en blijven met jonge gezinnen en jongeren.
● Maak bestaande en nieuwe activiteiten toegankelijk voor en bekend bij de buurtbewoners en mensen buiten de gemeente.
● Verleen hulp aan onze directe buurtbewoners, zoals we ook hulp bieden aan elkaar binnen de gemeente.
● Organiseer af en toe een toegankelijke welkomstdienst, waarop iedereen gasten kan meenemen en die ook specifiek openstaat voor de buurtbewoners.
Tegelijk zou er ook aandacht besteed moeten worden aan de ontvangst van nieuwe leden en jong-gelovigen:
● Laat voor iedere dienst een gastheer/-vrouw de mensen verwelkomen bij de ingang van de kerk.
● Vraag een aantal mensen om bereid te zijn als buddy/mentor de eerste tijd met geïnteresseerde nieuwe mensen op te lopen en hen te introduceren bij andere gemeenteleden en mee te nemen naar gemeente-activiteiten.
● Laat enkele mensen zich verdiepen in de culturen van diverse migranten en vluchtelingen, zodat zij specifiek als buddy/mentor voor deze groep kunnen optreden.
● Verzorg een kennismakings-en instroomtraject voor belangstellenden en jong-gelovigen, als opstap naar het meedoen in de gewone dienst en de bestaande Bijbelstudiegroepen.
● Leg of onderhoud contacten met ICF (International Christian Fellowship) en gemeenten van andere culturen in onze omgeving.
H – Diaconaat en Pastoraat
Bij al het reeds bestaande werk op diaconaal en pastoraal gebied verdienen de volgende punten aandacht:
● Op diaconaal gebied is er in Enschede heel veel werk te doen. Het diaconaal platform geeft hier vanuit de verschillende geloofsgemeenschappen samen vorm aan. Stimuleer mensen uit onze gemeente actief om hun talenten in te zetten voor concrete en praktische ondersteuning binnen het diaconaal platform
● In een gemeente met veel ouderen kan een individueel veelvuldig bezoek van de predikant aan ouderen niet blijvend volgehouden worden. Het is goed om in dit opzicht te werken aan een verschuiving van het verwachtingspatroon en om meer gemeenteleden toe te rusten voor deze pastorale bezoeken en/ of om HBO theologie stagiaires hiervoor in te zetten.
I – Tot slot:
Laat financiële middelen bij dit alles niet te snel een belemmering zijn. Het zou jammer zijn als God straks aan ons moet vragen waarom we Zijn euro’s, die Hij ons in bruikleen gaf, zo zorgvuldig begraven hebben.
De werkgroep pleit hierbij voor verantwoord investeren c.q. acties organiseren om bij financiële belemmeringen zaken mogelijk te maken.
